Asıl adı "Mecidi Nişanı" olmasına rağmen halk arasında "Mecidiye Nişanı" adıyla anılmaktadır. Mecidiye nişanının beş rütbesi vardı. Birinci rütbesinden 50, ikinci rütbesinden 150, üçüncü rütbesinden 800, dördüncü rütbesinden 3000 ve beşinci rütbesinden 6000 adet basıldı. Yalnız birinci rütbenin murassası (değerli taşlarla süslemesi) bulunmaktadır. Mecidiye nişanının ortasında çemberle çevrili kabarık kısımda bir tuğra yer alır. Bu kısmın etrafında kırmızı mineli bir fon üzerinde “gayret, hamiyyet, sadakat” kelimeleri; altındaysa, 1268 (1851) tarihi yazılıdır. Kordon ucuna asılan birinciyle, boyuna asılan ikinci ve üçüncü rütbeli nişanlar, hemen hemen aynı büyüklüktedir. Dördüncü rütbe daha küçük, beşinci rütbe ise en küçük olanıdır. Beşinci rütbe gümüş olup, diğerleri altındandır.
Mecidiye nişanı ilmiye ve askeriye mensuplarından üstün hizmet ve muvaffakıyet gösterenlere verilirdi. Birinci ve ikinci rütbelerin sahiplerine nişanları, padişahın huzurunda takılırdı.
Beratla verilen ve kullanılan mecidiye nişanı, kaydı hayat şartıyla verilir, nişan sahibinin ölümünde hazineye iade edilirdi.